Gliwickie Metamorfozy

Teatr Victoria

Marian Jabłoński

 

Gliwice 2007

www.gliwiczanie.pl gliwickie_metamorfozy@op.pl  

 

 

       
   Życie kulturalne Gliwic zaczęło się już pod koniec XVIII wieku, kiedy przedstawiano tu występy wędrownych zespołów. Nie było wówczas większej sali dla celów teatralnych, gdyż małe grupy artystów zadawalały się dwiema małymi salkami w gospodach – w większej siedziała publiczność, w mniejszej była scena. W okresie letnim teatrowi wystarczała zadaszona wiata.
       
   Mimo tych trudności w hotelach i restauracjach kwitło życie teatralne. Były to ciągle jeszcze bardzo skromne próby utworzenia w mieście prawdziwego teatru.
   Aż wreszcie pojawił się w historii Teatru Victoria gliwiczanin o nazwisku Julius Leppich. Był mistrzem stolarskim i dzięki swoim umiejętnościom doszedł do znacznej pozycji finansowej w Gliwicach. Wykupił istniejący już narożny budynek przy dzisiejszej ul. Zwycięstwa i Alei Przyjaźni.
   Na parterze znajdowały się wówczas sklepy, powyżej – mieszkania oraz kawiarnia „Viktoria”, potem pierwsze w Gliwicach kino o nazwie „Grand-Kino”, a także pomieszczenia dla szkoły muzycznej. Tuż obok funkcjonował hotel. Cały kompleks rozrywkowo-hotelowy nosił nazwę „Cristal-Palast”, a od 1898 r. „Hotel und Cafe Victoria”.
   Do niego Leppich dobudował w kierunku ul. Dworcowej budynek teatru.
   Sala była dwukondygnacyjna, dookoła niej półkoliście istniały loże.
   W podziemiach natomiast zbudowano łaźnię oraz pływalnię.
   Można śmiało przyjąć, że był nie tylko inwestorem, ale i wykonawcą budowli, gdyż po zatargu z architektami kontynuował budowę teatru wedle własnych wizji biorąc do pomocy jedynie mistrza budowlanego.
   W opracowaniu zamieszczono oprócz archiwalnych zdjęć również fotografie wnętrza teatru współcześnie wykonane.
   Całe wyposażenie stolarsko ciesielskie wnętrza teatru, łaźni oraz innych pomieszczeń wykonano w jego warsztacie. Oświetlenie teatru było od początku elektryczne.
   Obok zbudowano budynek rekwizytorni ze sprawnie działającym warsztatem teatralnym, usytuowano też tzw. scenę letnią. Całości towarzyszył ogród z rzeźbami, fontanną i zadaszonymi werandami.
   Sprawy finansowe ogromnej budowy okazały się nadzwyczaj skomplikowane, kilka firm uczestniczących w tej spółce splajtowało. Leppich wszedł wówczas w kontakt z browarem w Tychach, późniejszym właścicielem budynku. Ostatecznie „Viktoria-Theater”, przemianowany następnie na Teatr Miejski, oddany został do użytku pod koniec 1899 roku.
   Nowy teatr od początku został poddany bardzo ostrej krytyce. Był to budynek mało reprezentacyjny, niewidoczny od ul. Zwycięstwa.
   Wchodziło się do niego przez bramę od ul. Zwycięstwa. Miało się wrażenie wchodzenia „wejściem dla służby”. Natomiast wyjście z teatru było w kierunku promenady.
   Scena teatru miała wymiar 8x8 m, zaś sala z początku miała 1100 miejsc. Drewniany dach sali wspierał się na metalowych kolumnach, na których spoczywały masywne trawersy.