Gliwickie Metamorfozy

Parafia Franciszkanów w Gliwicach – c.d.

Marian Jabłoński

tłum.: Staflik

 

Gliwice 2006

www.gliwiczanie.pl gliwickie_metamorfozy@op.pl  

 

 

- historia parafii

- proboszczowie

- rozruchy w roku 1960

- misje ludowe

- szopka bożonarodzeniowa

- historia budynku starego klasztoru

- rozbiórka starego klasztoru

- budowa nowego klasztoru i kościoła

- obrzędy religijne w dzielnicy hutniczej

 

 

       
   Pierwszymi zakonnikami byli tu oo. Bonifacy, Makarius, Clemens oraz rodowity Gliwiczanin – Julius.
   Zaraz na początku powstał tu także duży chór męski prowadzony przez zastępcę dyrektora szkoły, Speicha, a następnie zespół mandolinistek.
   W niedziele odbywało się w tym kościele 5 nabożeństw i zawsze kościół był pełny, zaś w tygodniu odbywały sie przy pełnych ławach 3 msze. Już następnego dnia po poświęceniu kościoła odbyła się tu uroczysta prymicja o.T.Grobera - syna tej dzielnicy, choć wychował się w Załężu. Natomiast w styczniu 1929 roku odprawił tu swoją pierwszą mszę F. Budek z ul. Franciszkańskiej, który później był dziekanem w Calan k. Cottbus.

Dalsze prymicje odbyły się 1 lipca 1934 roku - o. Maurusa Damka z ul. Bł. Czesława.

W 1938 roku o.Ansgar Cyganek z ul. Zabrskiej, a w 1939 roku święcenia otrzymał z rąk kardynała Bertrama P.Vitalis z Ujazdu który był potem czynny w klasztorze w Gliwicach. Pierwszym gwardianem klasztoru był o.Bonifacy Wiesiollek i trwał na tym stanowisku przez 3 okresy, potem gwardianem był o.Makarius.

   Z budynku drukarni znikły napisy biura partii komunistycznej, a pojawił się napis "Franziskusheim”.
   Pomieszczenia przekształcono na bibliotekę, przedszkole, pokoje dla organizacji katolickich. W przedszkolu w latach 30-tych przebywało około 100 dzieci. Otwarcie tego przedszkola nastąpiło 18 października 1927 roku i było to siódme przedszkole w mieście.

   Szczególną atrakcją była u gliwickich Franciszkanów szopka bożonarodzeniowa z oryginalnej wielkości rzeźbami mistrzów snycerskich z Oberammergau w Bawarii, jedna z największych w ówczesnych Niemczech.

 

   W tym czasie bracia zakonni kontynuowali remont klasztoru. Do najważniejszych prac należało wykonanie refektarza i chóru klasztornego. Klasztor ten do wybuchu II wojny światowej był jednym z najprężniejszych ośrodków życia franciszkańskiego na Górnym Śląsku. Do zakończenia II wojny światowej parafię prowadziło czterech proboszczów.

 

   Wybuch II wojny światowej związany był z poborem zakonników do wojska. Problem ten nie ominął również klasztoru gliwickiego. Pierwsi na front powołani zostali bracia zakonni. Przełożeni mieli wielkie kłopoty z obsadzeniem wszystkich stanowisk w prowincji. Z 346 zakonników w prowincji św. Jadwigi aż 194 zaciągnięto do wojska. Po zakończeniu działań wojennych w 1945 roku i po przesunięciu granicy państwowej w Polsce pozostało tylko 36 ojców i 26 braci zakonnych.

 

   Urząd proboszcza polecono pełnić zaraz po wojnie O. Wojciechowi Kaczmarczykowi z prowincji Wniebowzięcia NMP. Potrzeba było czasu i wielu wyrzeczeń, by od nowa budować struktury prowincjalne w nowej rzeczywistości powojennej. W budowę tych nowych struktur była także wciągnięta placówka w Gliwicach, w której zakonnicy franciszkańscy podjęli się kontynuowania pracy parafialnej.   

   Od początku powstania placówki w Gliwicach franciszkanie pragnęli wybudować nową świątynię. Ta sprawa ciągle powracała, zwłaszcza u schyłku lat pięćdziesiątych w czasie tzw. "odwilży". W roku 1960 nasza dzielnica stała się miejscem rozruchów na tle religijnym.

   W wyniku brutalnej akcji milicji pobito wielu księży i mieszkańców. Ojciec Hilary Mamorski został wtedy pobity i aresztowany.

   Plany budowy nowego kościoła odżyły ponownie w latach osiemdziesiątych. W 1986 roku otrzymano pozwolenie na budowę nowego klasztoru i kościoła. Kamień węgielny pod przyszłe zabudowania położył o. Hilary. Prace rozpoczęto od budowy nowego klasztoru w roku 1987, gdzie zakonnicy zamieszkali w 1992r. W r.1988 poświęcono plac pod budowę nowego kościoła i dokonano rozbiórki starego klasztoru.

   Następne lata to okres wznoszenia bryły nowego kościoła.

Lata 1989-1992 – to budowa fundamentów kościoła. 

Rok 1995 to kolejny etap – budowa ścian świątyni

Rok 1996 – to początek montażu dachu

W roku 1999 rozebrano prezbiterium starego kościoła, gdyż wymagały tego plany budowy. Przy tej pracy, zniszczeniu uległa niestety gipsowa płaskorzeźba ołtarza.

   Ołtarz w nowym kościele autorstwa prof. Słodowego powstał w roku 2005

Jednocześnie prowadzono pozostałe prace budowlane, m.in. rozebrano budynek mieszkalny stojący przed nowym kościołem (dawny Dom Franciszkański).

Na zakończenie parę danych statystycznych:

- wzór pieczęci parafialnych zmieniał się wielokrotnie:





- w latach 1925-2006 urząd proboszcza sprawowało piętnastu franciszkanów,

- obecna parafia p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa prowadzona przez franciszkanów posiada blisko 5.900 wiernych,

- skład personalny zakonników to 6 kapłanów i 1 brat zakonny,

- prócz duszpasterstwa parafialnego bracia zajmują się misjami ludowymi, rekolekcjami oraz życiem kulturalnym parafian,

- Franciszkanie prowadzą własną stronę internetową gdzie można zasięgnąć wszelkich informacji o kościele i parafii http://www.franciszkaniegliwice.pl/

   Choć zakończenie budowy nowego kościoła to kwestia jeszcze jakiegoś czasu, mieszkańcy cierpliwie czekają modląc się w starej świątyni.

       

 

 

Materiały źródłowe:

- Jacek Schmidt „Kościoły ziemi gliwickiej” Tom I

-  O. Błażej Bernard Kurowski „Franciszkanie w Gliwicach” – Rocznik Muzeum XV

- Kronika Parafii NSPJ w Gliwicach

- Przedwojenne wydawnictwa niemieckie

- Relacja O.Hilarego Mamorskiego oraz mieszkańców dzielnicy hutniczej

- materiały własne