„GLIWICKIE METAMORFOZY”

Huta Donnersmarcka w Zabrzu

Budownictwo socjalne

Małgorzata Malanowicz

Gliwice 2008

www.gliwiczanie.pl gliwickie_metamorfozy@op.pl  

 

Historia huty

Ród Donnersmarcków

Osiedle patronackie

Budownictwo socjalne

 

 

       
   Huta stworzyła też cały zespół budynków i urządzeń socjalnych z kasynem (teatr), biblioteką, szkołą gospodarstwa domowego, krytym basenem i salą gimnastyczną. Obok zakładu powstał Park Hutniczy będący pierwszym założeniem parkowym na terenie obecnego miasta.

 

 

Teatr Nowy  

   Wzniesiony jako Kasyno dla urzędników i robotników Huty Donnersmarcka w 1900 roku w stylu historyzmu z elementami secesji. Górne partie z dekoracją konstrukcji szkieletowej i dekoracją stiukową trójkątnego wykusza nad ryzalitem. Wewnątrz stropy fasetonowe i arkady balkonów z kolumnami o kapitelach kwiatowych. 

 

Dawna szkoła gospodarstwa domowego  

          Szkoła dla dziewcząt zbudowana przez Hutę Donnersmarcka w 1899 roku w stylu historyzmu z elementami secesji.  Szczyt oraz partie poddasza w konstrukcji szkieletowej o dekoracyjnym układzie belek, ozdobne facjatki. W klatce schodowej fragmenty przeszklenia witrażowego. 

 

 

Biblioteka 

        Budynek wzniesiono w 1911 roku. Większą część budynku zajmowała wielka sala z górnym świetlikiem. Szafy z książkami ustawione były pod ścianami i na galerii, a pośrodku stały stoły czytelni. W chwili otwarcia zbiory biblioteki liczyły 14 027 tomów, większość stanowiła literatura piękna, zgromadzono też pokaźny księgozbiór literatury naukowej.

2010 - Przebudowa na siedzibę Filharmonii Zabrzańskiej - zdjęcie z zewnątrz uzupełnimy jak będzie pogoda :)

 

 

Pływalnia

        W lutym 1904 r. oddano do użytku pływalnię krytą huty "Donnersmarck". Basen miał 16,20 m długości, 8,50 m szerokości i głębokości od 80 do 180 cm. Ściany w kabinach natryskowych wykładane były kafelkami z wzorem secesyjnym. Galeryjka wsparta na słupach oblicowanych białymi kafelkami.  Okna zamknięte łukiem odcinkowym, pierwotnie z przeszkleniem witrażowym. Przebieralnie zainstalowano na balkonie na wysokości pierwszego piętra. Wszystkie pomieszczenia oświetlono lampami elektrycznymi, a w całym budynku zastosowano ogrzewanie parowe. Pracownicy huty mieli na basen wstęp wolny, wszyscy pozostali musieli kupować bilety. 

   Obiekt przebudowany został na restaurację z galerią, wielka szkoda, że nie pozostawiono żadnego akcentu związanego z jego dawną funkcją (aktualne zdjęcie z zewnątrz - j.w.)

 

 

Sala gimnastyczna 

         Zbudowana przez Hutę Donnersmarcka w 1903 roku w stylu historyzmu  i secesji. Otwarte wiązanie dachowe o ozdobnej ciesiołce, stężone ozdobnymi elementami metalowymi. Okna zamknięte półkoliście z fragmentami witraży. 

       

 

 

       
  Park Hutniczy