Gliwickie Metamorfozy"  Stowarzyszenie na Rzecz Dziedzictwa Kulturowego Gliwic
 

Olesno

 

Kościół p.w. św. Anny

 
   www.gliwiczanie.pl

 

 

Rejestr zabytków nieruchomych województwa opolskiego

kościół odpustowy p.w. św. Anny, ul. Gorzowska 3, 1518, 16681670, 

nr rej.: 33/49 z 10.12.1949 (brak decyzji w KOBiDZ) oraz 158/78 z 14.02.1978

     

   Jak głosi legenda, kościół został wybudowany w miejscu cudownego ocalenia dziewczyny, która polecała się opiece św. Anny. Początkowo modlono się przed figurką św. Anny Samotrzeciej umieszczoną na pniu sosny, a następnie postawiono kapliczkę. W 1518 r. biskup Jan V Turzo z Wrocławia konsekrował nową świątynię pod wezwaniem św. Anny. Od czasu ustanowienia w 1584 r. przez papieża Grzegorza XIII 26 lipca dniem wspomnienia św. Anny, na oleskie odpusty przybywało, jak podają XVII-wieczne źródła, około 10 tys. pielgrzymów. Z tego powodu proboszcz Andrzej Pechenius, wspierany przez hrabiego Gaschina, właściciela miasta, zlecił powiększenie kościoła Marcinowi Snopkowi, mistrzowi z Gliwic. W latach 16681670 do starej gotyckiej budowli dodano wielką kaplicę na planie sześciokąta i otoczono ją pięcioma mniejszymi. Dzięki temu bryła świątyni, zgodnie z umową zawartą z wykonawcą prac, odzwierciedlała herb miasta pięciopłatkową różę.

     

...

   Obiekt, od pięciu wieków nawiedzany przez pątników z Moraw, Czech, Polski i Niemiec, należy do najchętniej odwiedzanych świątyń odpustowych w diecezji opolskiej. Przyjeżdżają ją podziwiać także znawcy sztuki.

 

   Ciekawe opisy tych wydarzeń zawiera znaleziony niedawno w Borkach Wielkich rękopis.

   Makieta tego kościoła pokazywana była na światowej wystawie w Nowym Jorku.

   Drewniany kościół jest jednonawowy, orientowany o konstrukcji zrębowej (wieńcowej). 

   Mniejsze od nawy prezbiterium zamknięte jest trójbocznie z boczną zakrystią z lożą kolatorską na piętrze. Od frontu nadbudowana nad nawą wieża zwieńczona barokowym, blaszanym hełmem baniastym z iglicą. 

   Dach dwukalenicowy, kryty gontem z okrągłą wieżyczką na sygnaturkę również z hełmem cebulastym. 

   Świątynia otoczona jest sobotami, wspartymi na słupach. 

...
   Część z XVII w. zbudowano na planie sześcioramiennej gwiazdy. Pięć ramion zamkniętych dwubocznie mieści kaplice. Część szósta to łącznik z starym kościołem. W ramionach stropy kolebkowe. Część centralna kryta sześcioboczną kopułą, wspartą na sześciu spiralnych słupach i zwieńczoną podwójnym cebulastym hełmem. Dachy kryte gontem.
...

...

   Wewnątrz chór wsparty na słupach z prostym parapetem. Prezbiterium oddzielone belką tęczową z Grupą Ukrzyżowania z XVII w. i wotami: głową jelenia, kijem i kajdanami tureckimi. (historię o pochodzeniu kajdan, można przeczytać tu

...

   Ołtarz główny neogotycki z 1873 r. Oryginalny tryptyk został skradziony w 1994 roku, zastąpiono go kopią.

...

   Ołtarze w kaplicach: późnorenesansowy z p. XVII w., barokowe z XVII i XVIII w., i regencyjny z p. XVIII w. 

Ambony: późnorenesansowa z p. XVII w. z rzeźbami Ewangelistów i barokowa z k. XVIII w. 

   Wokół kościoła zachowało się trochę starych nagrobków i krzyży

...

   W ostatnim czasie w kościele zamontowano nowoczesny system przeciwpożarowy. Oleska parafia otrzymała na ten cel dotację w wysokości 354 tys. zł ze środków unijnych zarządzanego przez Województwo Opolskie Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 w ramach Działania 5.3. Rozwój kultury oraz ochrona dziedzictwa kulturowego (Typ II – Ochrona dziedzictwa kulturowego lub naturalnego). Dofinansowanie stanowiło 85% kosztów. 

Zobacz jak to działa
 

 

 

Materiały źródłowe:

T. Chrzanowski. M. Kornecki, Sztuka Śląska Opolskiego, Wydawnictwo Literackie Kraków 1974

http://dedyk.republika.pl/ historia.htm
http://wolnedni.pl/places/ 4896-kosciol-odpustowy-sw-- anny-w-olesnie

http://www.kosciolydrewniane.pl

 

Zdjęcia archiwalne: 

Oberschlesien im Bild, stare pocztówki

 

Tekst: Iwona Citkowska

 

Zdjęcia współczesne: Krzysztof Majnusz, Małgorzata Malanowicz

 

Opracowanie: Małgorzata Malanowicz