Gliwickie Metamorfozy"  Stowarzyszenie na Rzecz Dziedzictwa Kulturowego Gliwic
 

VIII Wielka Eskapada Metamorfoz

 

Zamek Czocha

 
   www.gliwiczanie.pl

 

 

    Pierwsza wzmianka o zamku pochodzi z 1329 roku (castrum Caychpw); w tym czasie aż do roku 1346 zamek pozostawał w rękach księcia Henryka I jaworskiego. Następnie przeszedł do Korony Czeskiej i stał się lennem rycerskich rodzin śląskich. Potem często zmieniał właścicieli – najdłużej związała się z nim rodzina von Nostitzów. W ciągu wieków nazwa zamku ewoluowała, aż z Cissy i Caychowa (Czajkowa) powstała Tzchocha, a po II wojnie światowej Czocha.

   Powstanie zamku, zbudowanego z inicjatywy książąt świdnicko-jaworskich, wiąże się z akcją przyłączenia do Śląska wschodnich ziem Górnych Łużyc, tzw. Okręgu Kwisy (zamki: Czocha, Leśna i Świecie). Wzniesiono go ze złomów granitów i gnejsów spojonych wapienną zaprawą. Zamek został przebudowany w I poł. XVI w., a w roku. 1793 – należąc wówczas do rodu Uechtritzów – spłonął. W 1909 roku podupadłą rezydencję zakupił magnat tytoniowy Ernst Gutschow, który zamieszkiwał w nim do wybuchu II wojny światowej. Zamek odbudowano w latach 1909–1914 wg projektu Bodo Ebhardta i dzięki temu stał się jednym z najpiękniejszych zamków Dolnego Śląska. Jednakże ta odbudowa uniemożliwia ustalenie pierwotnego zarysu zamku. Należy przypuszczać, iż była to budowla na planie czworoboku z zachowaną do dziś okrągłą wieżą włączoną w mury.

   W maju 1945 roku na zamku pojawili się Sowieci nie dokonując jednak większych zniszczeń. Dopiero gdy nastała władza komunistyczna, zrabowano zamkowe skarby. Czocha przez długie powojenne lata służyła jako ośrodek wypoczynkowy, a przejściowo także jako obóz dla uchodźców z Grecji. Po 1989 roku udostępniono ją turystom – dziś służy jako hotel z restauracją, ale można zwiedzać komnaty z pozostałościami wspaniałego wystroju oraz tajnymi przejściami.

   W 1963 r. Czocha była miejscem kręcenia popularnej komedii wojennej Tadeusza Chmielewskiego
Gdzie jest generał?, a w roku 2001 realizowano tu część zdjęć do Wiedźmina w reżyserii Marka Brodzkiego.


   
     
  1. donżon; 2.hall wejściowy w budynku bramnym; 3. budynek wschodni, 4.pałac; 5. śreniowieczna wieża mieszkalna; 6. dziedziniec wewnętrzny; 7. basteja północna; 8. basteja dziobowa; 9. dziedziniec zewnętrzny; 10. mur zachodni; 11. zespół bramy dolnej; 12. baszta; 13. most arkadowy; 14. sucha fosa; 15. podzamcze; 16. glorieta  


 

 

 

 

 

 

 

 

 

Materiały źródłowe:

B. Guerquin Zamki Śląskie Wyd. Budownictwo i Architektura, Warszawa 1957

Najpiękniejsze zamki Polski, Wyd. Pascal, Bielsko-Biała 2010

Ł. Gaweł Polska – Zamki, Wyd. Kluszczyński, Kraków

www.zamkipolskie.com

 

Tekst: Jakub Rokita, Małgorzata Malanowicz

Zdjęcia: Krystyna Koch, Małgorzata Malanowicz

Opracowanie: Małgorzata Malanowicz

 

2018