| |
|
|
|
| |
Pierwsza
informacja o działających w Gliwicach organmistrzach pochodzi z 1534 r.,
wymienieni są Georg i Hans. W XVII w. działali Franz Petricius (ur. 1636
r. w Gliwicach) i Christian Kendrzewski. Kolejne nazwiska spotykane w
archiwach to Johann Hawel, Bassi
(z Trynku), Leiningen, Carl Neunert i Ferdinand Schaffarczik. |
|
| |
|
|
|
|
Carl Volkmann to jeden z
najwybitniejszych organmistrzów gliwickich, który rozwinął w 2 połowie
XIX wieku szeroką działalność na terenie Śląska. W tworzonych przez
siebie organach stosował wiele autorskich rozwiązań. Budował instrumenty
zarówno w kościołach katolickich, jak i ewangelickich. Prowadził także
prace remontowo-konserwatorskie.
Kościół św. Barbary w Gliwicach 1859 r. elementy wykorzystane w
kolejnych instrumentach.
Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Tychach (1857 r. przebudowa
wcześniejszych organów Kuttlera)
Kościół św. Barbary w Chorzowie (1860) organy zostały rozbudowane w 1895
r. przez Paula Berschdorfa, a następnie w latach 30
XX wieku nieznacznie
przebudowane przez firmę Dominika Biernackiego
Kościół ew. św. Jana w Mikołowie (1861)
Kaplica w Dąbrówce Wielkiej – organy z 1867 r. odkupione z tymczasowego
kościoła w Siemianowicach
Kościół ew. Apostołów Piotra i Pawła w Mysłowicach (1874)
Kościół pw. św. Wojciecha w Radzionkowie (1875)
Kościół ew. im. Elżbiety w Chorzowie (1880)
Kościół pw. św. Klemensa w Lędzinach (1888)
Kościół Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Kamieńcu (II.poł. XIX w.)
Kościół Mariacki w Mysłowicach (1901)
Kościół Mariacki w Katowicach (nie zachowane) |
|
| |
|
|
|
| |
 |
|
| |
|
|
|
| |
Adolf Volkmann
syn Carla mieszkał przy ul.Piwnej (Rohrstr.) 5/2, zm. 20.X.1909 r.
Kościół pw. św. Augustyna w Lipinach (1885) - znajdują się tam największe z organów
zbudowanych przez Volkmannów, wpisane do rejestru zabytków. Początkowo
przypisywano je Carlowi Volkmannowi, ale podczas prac remontowych na
jednej z płycin odkryto inskrypcję z czasu budowy, wg której budowniczym
instrumentu jest jego syn Adolf, ponadto zapis pozwolił datować
instrument. Obecnie płyta znajduje się w Muzeum Organów Śląskich. |
|
| |
|
|
|
| |
|
|
| |
|
|
|
| |
Ernst Aleksander Kurzer (22.II.1836 Głogówek – 23.IV.1913
Gliwice) był synem mistrza kowalskiego Michaela i Magdaleny z domu
Krause, wyznania katolickiego. Kształcił się prawdopodobnie pod okiem
słynnego na Górnym Śląsku organmistrza Carla Volkmanna. Nieznana jest
też data jego przeprowadzki do Gliwic. Samodzielną działalność
organmistrzowską rozpoczął około roku 1866, a pierwsza zachowana
informacja dotycząca działalności w Gliwicach pochodzi z roku 1884. Wg
ksiąg adresowych, co najmniej od 1905 r. jego zakład mieścił się przy
Kaltbadstr. (Zimnej Wody) nr 5. |
|
| |
|
|
|
| |
 |
|
| |
|
|
|
| |
 |
|
| |
|
|
|
| |
Po śmierci Kurzera firmę przejął jego współpracownik Urban Scholtyssek
(1860–18.II.1914). Jego spadkobiercy sprzedali zakład znanej firmie
organmistrzowskiej “Klimosz&Dűrschlag” z Rybnika, która otworzyła tu
swoją filię. |
|
| |
|
|
|
| |
 |
|
| |
|
|
|
| |
Kościół ewangelicki Zbawiciela
(1902)
W instrumencie zastosowano pneumatyczną trakturę gry i rejestrów,
współpracującą z wiatrownicami konstrukcji stożkowej, a jego zespół
brzmieniowy rozdzielono pomiędzy trzy samodzielne sekcje, tj. dwóch
manuałów oraz pedału. Dyspozycja organów reprezentuje wzorce późnego
niemieckiego romantyzmu, opierając się na rejestrach ośmiostopowych.
Mimo niewielkich rozmiarów, instrument wyróżnia niezwykle ciekawe i
oryginalne brzmienie, świadczące o dojrzałości twórczych koncepcji
Kurzera. Możliwości organów wzbogacają też połączenia sub- i
superoktawowe. |
|
| |
|
|
|
| |
 |
|
| |
|
|
|
| |
 |
|
| |
|
|
|
| |
 |
|
| |
|
|
|
| |
 |
|
| |
|
|
|
| |
 |
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
Kościół ew. Marcina Lutra w
Łabędach (1902)
Po roku 1945 zaginęły archiwa parafii ewangelickiej, nie odnaleziono też
materiałów źródłowych na temat tego instrumentu, jednak autorstwo
Kurzera jest udowodnione. Podczas remontu w 1984 roku zainstalowano
dmuchawę elektryczną, do tego czasu był to ostatni instrument w mieście,
do obsługi którego niezbędny był kalikant.
|
 |
|
| |
|
|
|
| |
Kościół pw.św.Ap.Piotra i Pawła
(1899) Podczas I wojny światowej część piszczałek zarekwirowano na cele
wojenne. W 1922 r. braki uzupełniła firma Klimosz i Dyrszlag z Rybnika,
a w 1936 r. organy zostały przebudowane przez firmę Rieger.
Kościół pw. św. Jadwigi w Brzezince (1899) częściowo wykorzystane
Kościół pw. św. Barbary (1908) Zostały zmodyfikowane podczas kolejnych
remontów przez firmy Schlag&Sőhne, Sauer i Wacława Biernackiego.
Konwikt św. Józefa (ob.LO IV) po 1903 r. – prawdopodobnie nie istniejące
POZA GLIWICAMI:
Kościół pw. św. Józefa Robotnika w Świętochłowicach-Zgodzie (1885)
Kościół filialny pw. św. Michała Archanioła w Księżym Lesie (pocz. XX
w.)
Kościół pw. św. Józefa w Jędryskach (1903)
Kościół Wniebowzięcia NMP w Miasteczku Śląskim (1905)
Kościół Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Bojszowach Starych (1905)
Kościół Trójcy Świętej w Wieszowie
Kościół pw. św. Marcina Biskupa i Wyznawcy w Starych Tarnowicach (1906)
Kościół pw. św. Piotra i Pawła w Katowicach (1900) nie zachowały się
Kościół pw. św. Mikołaja w Pyskowicach (1897) – dzwony i piszczałki
oddano na cele wojenne w 1917 r. |
|
| |
|
|
|
| |
Z
uwagi na to, że mimo wcześniejszego umówienia nie wpuszczono nas do kościoła św. Barbary,
uzupełniająca prezentacja muzyki organowej odbyła się w kościele pw.
Wszystkich Świętych |
|
| |
|
|
|
| |
|
|
| |
|
|
|
| |
 |
|
| |
|
|
|
| |
 |
|
| |
|
|
|
| |
 |
 |
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
