Cmentarz Centralny

  
       
     Jest to największy cmentarz w mieście, założony w latach 1924-1927. Zaprojektował go Carl Schabik - miejski radca budowlany w latach 1919-1945 przy współpracy architekta ogrodów Riedela. Miał to być obiekt wzorcowy o niespotykanej dotąd architekturze i wielkiej wartości artystycznej. Wykluczone było nawet samodzielne sadzenie roślin na grobach przez rodziny.  
       
     Ówczesne władze miasta dla upiększenia cmentarza zakupiły w Zębowicach koło Olesna w 1926 r.  stary kościółek drewniany. Przeniesieniem go z tej miejscowości do Gliwic zajęła się gliwicka firma budowlana „Josefek” Zamknięto go w 1980 ze względu na zły stan techniczny. Stał tam aż do roku 1999 kiedy przeniesiono go na teren cmentarza Starokozielskiego poddając przy okazji gruntownemu remontowi.  
       
     Na skrzyżowaniu alejek ustawiono fontanny w kształcie dużych mis z rzeźbami pośrodku, niestety dziś nie działające.  
       
     Kaplica cmentarna wybudowana przez gliwicką firmę „ Martiny & Pasch” ozdobiona była wewnątrz  malowidłami gliwickiego artysty J. Gottschlicha przedstawiającymi śmierć jako towarzyszkę człowieka. Była – bo jakiś czas temu bezmyślnie je zamalowano.  
       
     Za kaplicą znajduje się przepiękna rzeźba Paula Ondruscha przedstawiająca grupę opłakującą Chrystusa na krzyżu.    
       
     Nad cmentarzem góruje ruina dawnego krematorium autorstwa H. Settlera. Wbrew plotkom, nie palono tam jednak ciał w okresie II wojny światowej, krematorium używane było tylko w okresie przedwojennym i to w wyjątkowych przypadkach.     
       
     W tym roku na cmentarzu odsłonięto zaprojektowany przez Małgorzatę Malanowicz pomnik ku czci męczeńskiej śmierci więźniów obozu KL Auschwitz. Ich  zwłoki przeniesiono na cmentarz w 1948 roku do 8 zbiorowych mogił z miejsc pochówków na trasie ewakuacyjnej tzw. marszu śmierci więźniów oświęcimskich.      
 
       
     Znajdują się tu również mogiły żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego oraz wielu znanych i zasłużonych dla miasta gliwiczan.  
       
     Obecnie trwają prace projektowe i przygotowawcze dla odrestaurowania cmentarza. Projektant zamierza doprowadzić do przywrócenia dawnego przedwojennego wyglądu zbierając stare fotografie i informacje o cmentarzu od osób prywatnych.   
       
       
 

„Żyjemy aby godnie umrzeć, umieramy aby godnie żyć”